Günlük hayatımızda çeşitli konularda evham, endişe ve takıntılara kapılabiliriz. Çoğu kez ortaya çıkan bu duygular ile baş edip, sorunlarımızı yaşamımızı etkileme noktasına varmadan çözüme ulaştırırız. Ancak bu takıntılar yaşamımızı olumsuz yönde etkiler, işlevselliğimizde bozulmaya sebep olmaya başlarsa o zaman obsesif kompulsif bozukluk hastalığından söz edebiliriz.
Obsesyon yani takıntı ; kişinin isteği dışında gelen, kişi tarafından da mantık dışı bulunan, zihinine girmesine engel olamadığı ve uzaklaştıramadığı, yoğun sıkıntı ve huzursuzluk veren düşünce, fikir ya da dürtülerdir. Kompulsiyon yani zorlantı; obsesyonların neden olduğu bu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak ya da ortadan kaldırmak üzere yapılan yineleyici davranış ve zihinsel eylemlerdir.
Obsesyon ve kompulsiyonların içeriği toplumdan topluma, kültürden kültüre değişiklik göstermekle birlikte en sık görülen obsesyon ve kompulsiyon türleri;
Bulaşma obsesyonu ve temizlik kompulsiyonu
Kuşku obsesyonu ve kontrol kompulsiyonu
Cinsel içerikli obsesyonlar
Dini içerikli obsesyonlar
Simetri/düzen obsesyon ve kompulsiyonları
Dokunma kompulsiyonları
Sayma kompulsiyonları
Biriktirme ve saklama kompulsiyonları
Batıl inançlar, uğurlu ve uğursuz sayılar, renklerdir.
Her takıntılı düşünce ve davranış OKB değildir. Bulaşma obsesyonu ve temizlik kompulsiyonunu örnek olarak vermek gerekirse; bir ev kadınının temiz ve düzenli olması doğal olarak hastalık sayılmaz ama hemen her gün, günün her saatinde temizlik yapıyor, her gün çamaşır yıkıyor ve bu davranışları nedeni ile de çocuklarına onları sağlıklı bir biçimde yetiştirebilmek için yeterli zamanı ayıramıyorsa hastalık olarak değerlendirilebilmelidir. Yani bu düşünce ve davranışların hastalık sayılabilmesi için günlük işlevlerimizi etkileyecek, kısıtlayacak, aile, meslek ve sosyal yaşamda önemli işlev kayıplarına sebep olacak kadar şiddetli ve yoğun olması gerekir.
OKB hastaları obsesif düşüncelerinin mantıksız olduğunun farkında olduğu için bunların çevresindekileri tarafından farkedileceği ve farkedilince ayıplanacağı, dalga geçileceği endişesiyle duygularını paylaşmaktan ve göstermekten kaçınırlar. Bu damgalanma kaygısı kişinin tedaviye daha geç başvurmasına sebep olabilmektedir.
OKB tedavisi olan bir rahatsızlıktır. Bu nedenle OKB belirtileriniz olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir psikiyatri uzmanına başvurmanız gerekmektedir.